Cierges-sous-Montfaucon, Church of St Martin

Built in the mid-19th century, this neo-Romanesque church was restored by the architects Henri-Gabriel Gautruche and Maurice-Charles Martineau on the basis of a plan which was approved in 1927. In 1939, Duilio Donzelli worked with his son Dante (1909-1999) to decorate the choir and triumphal arch with mural paintings and create the pulpit.

The painted scenes take up themes which were used in other churches across the Meuse region. The charity and dream of St Martin, bishop of Tours in the fourth century and the patron saint of the church, are depicted in the choir. On one side, the saint, portrayed as a Roman soldier, shares his cloak while on the other side, Christ inside a mandorla appears to him in his sleep. The iconography and composition are similar to those of Koeur-la-Grande. On the vault, the Throne of Grace evokes the decoration of Lamorville. In the apse, Christ the King, standing on the terrestrial globe, holds a book with an inscription taken from John the Evangelist: “I am the way, the truth and the life”*. This theme echoes the one seen in the churches of Belleville-sur-Meuse, Seuzey, Hannonville-sous-les-Côtes and Rouvrois-sur-Meuse.

The triumphal arch is decorated with angels in an aesthetic style close to Art Deco with patches of uniform colour, the stylisation of the bodies and drapery and the geometrisation of the forms. An example is the long, thin clouds. Is this the work of Dante Donzelli, whose style was cleaner than that of his father? Angels appear in the composition on three levels. At the top, two kneel with their hands joined in adoration around a chalice surmounted by a host. Lower down, two others shake a censer while at the base of the arch, three angels sing and three others play music.

The remarkable pulpit is supported by a sculpted angel and decorated with the Tetramorph. On the side panels, Duilio Donzelli used a range of techniques: the symbols of the Evangelists were created in intaglio and then painted, and golden mosaic tiles mark the halo. It is the only pulpit that Donzelli produced in the Meuse region.

* inscription “EGO SUM VIA VERITAS ET VITA” (John 14:6).

Censer: type of burner suspended from small chains in which incense is burned and which is swung during ceremonies as a symbol of the congregation’s prayer which rises up to God.

Halo: circle or disc of light surrounding the head of holy figures, deified heroes, God or saints.

St. Martin’s charity: an episode believed to have occurred in the winter of 337: while at a garrison in Amiens, Martin met a beggar who was naked and shivering with cold. Martin then cut his cloak and gave half of it to the poor man (he only gave half because the other half belonged to the Roman army). The following night, Christ appeared to Martin in a dream wearing the half-cloak and thanked him for this charitable gesture.

Tetramorph: a representation of the four evangelists in their allegorical form (man for Matthew, an eagle for John, a bull for Luke and a lion for Mark) which is inspired by Ezekiel’s vision (Ez 1:1-14) and the description of the four living beings of the Revelation.

Throne of Grace: a special depiction of the Holy Trinity in which the Father holds his Son’s cross while the dove of the Holy Spirit hangs in the air between the two figures.

Cierges-sous-Montfaucon, Kirche Saint-Martin

Diese in der Mitte des 19. Jahrhunderts erbaute neoromanische Kirche wurde von den Architekten Henri-Gabriel Gautruche und Maurice-Charles Martineau nach einem 1927 genehmigten Projekt restauriert. 1939 arbeitet hier Duilio Donzelli mit seinem Sohn Dante (1909-1999), um den Chor und den Triumphbogen mit Wandmalereien zu dekorieren und die Kanzel anzufertigen.

Die gemalten Szenen greifen Themen auf, die auch in anderen Kirchen des Departements Meuse behandelt werden. Die Barmherzigkeit und der Traum des heiligen Martin, Bischof von Tours im 4. Jahrhundert und Schutzpatron der Kirche, werden im Chor dargestellt. Auf der einen Seite teilt der Heilige als römischer Soldat seinen Mantel, während auf der anderen Seite Christus in einer Mandorla ihm im Traum erscheint. Die Ikonographie und die Komposition sind ähnlich wie in Kœur-la-Grande. Auf dem Gewölbe erinnert der Gnadenstuhl an den Dekor von Lamorville. In der Apsis hält der auf der Erdkugel stehende Christkönig ein Buch mit der aus dem Johannesevangelium entnommenen Inschrift: „Ich bin der Weg und die Wahrheit und das Leben.“* Diese Thematik verweist auf die Kirchen von Belleville-sur-Meuse, Seuzey, Hannonville-sous-les-Côtes und Rouvrois-sur-Meuse.

Der Triumphbogen ist mit Engeln in einer dem Art déco verwandten Ästhetik verziert: gleichmäßige Farbtöne ohne Schattierung, Stilisierung der Körper und der Faltenwürfe, Geometrisierung der Formen. Davon zeugen die in die Länge gezogenen Wolken. Handelt es sich um eine Arbeit von Dante Donzelli, dessen Stil schlichter ist als derjenige seines Vaters? Engel füllen die Komposition auf drei Ebenen aus. Ganz oben erscheinen zwei Engel, kniend und mit gefalteten Händen, in Anbetung um einen Kelch, über dem sich eine Hostie erhebt. Darunter schwenken zwei andere ein Weihrauchfass, während an der Basis des Bogens drei Engel singen und drei andere musizieren.

Die bemerkenswerte Kanzel wird von einem skulptierten und mit dem Tetramorphen verzierten Engel gestützt. Auf den Seitentafeln hat Duilio Donzelli die Techniken diversifiziert: die Symbole der Evangelisten wurden versenkt ausgeführt und dann ausgemalt, und vergoldete Mosaiksteine begrenzen den Nimbus. Sie ist die einzige Kanzel, die Donzelli im Departement Meuse ausgeführt haben soll.

* Inschrift „EGO SUM VIA VERITAS ET VITA“ (Joh 14,6).

Barmherzigkeit des heiligen Martin: Episode, die sich im Winter des Jahres 337 abgespielt haben soll: Als Martin in Amiens in Garnison lag, begegnete er einem unbekleideten Bettler, der vor Kälte zitterte. Martin zerteilte seinen Mantel und gab eine Hälfte davon dem Armen (tatsächlich gab er ihm nur die Hälfte, weil die andere Hälfte Eigentum der römischen Armee war). In der folgenden Nacht erschien Christus, bekleidet mit dem halben Mantel, Martin im Traum und dankte ihm für diese barmherzige Tat.

Gnadenstuhl: Besondere Darstellung der Dreifaltigkeit, in der der Vater das Kreuz mit seinem Sohn hält, während die Taube des Heiligen Geistes zwischen den beiden Personen schwebt.

Nimbus (Heiligenschein, Glorienschein): Lichtkreis bzw. -scheibe, die um den Kopf von Heiligen, zum Gott erhobenen Helden oder von Gott dargestellt wird.

Tetramorph: Darstellung der vier Evangelisten in ihrer allegorischen Form (der Mensch für Matthäus, der Adler für Johannes, der Stier für Lukas und der Löwe für Markus), die von der Vision des Ezechiel (Ez 1, 1-14) und der Beschreibung der vier Wesen der Apokalypse inspiriert ist.

Weihrauchfass: Eine Art Räuchergefäß, das an kleinen Ketten aufgehängt ist, in dem Weihrauch verbrannt wird und das bei kirchlichen Feiern geschwenkt wird, als Symbol des Gebets der Gläubigen, das zu Gott aufsteigt.

Cierges-sous-Montfaucon, kerk Saint-Martin

Deze neoromaanse kerk werd in het midden van de 19de eeuw gebouwd en werd gerestaureerd door de architecten Henri-Gabriel Gautruche en Maurice-Charles Martineau volgens een in 1927 goedgekeurd project. In 1939 wordt een beroep gedaan op Duilio Donzelli en zijn zoon Dante (1909-1999) voor het versieren van het koor en de triomfboog met muurschilderingen en voor het uitwerken van de preekstoel.

De thema’s van de geschilderde taferelen zijn dezelfde als die in de andere kerken uit de Maasstreek. De liefdadigheid en de droom van de heilige Martinus of Sint-Maarten, bisschop van de stad Tours in de 4de eeuw en patroonheilige van de kerk, zijn uitgebeeld in het koor. Aan de ene kant de heilige als Romeinse soldaat die zijn jas deelt en aan de andere kant Christus in een mandorla die verschijnt in zijn droom. De iconografie en de compositie zijn verwant met deze van Koeur-la-Grande. De Genadestoel op het gewelf doet denken aan het decor van Lamorville. In de apsis staat Christus Koning recht op de aardbol; hij heeft een boek bij met een inscriptie uit het Evangelie volgens Johannes: ‘Ik ben de weg, de waarheid en het leven’.*. Deze thematiek verwijst naar de kerken van Belleville-sur-Meuse, Seuzey, Hannonville-sous-les-Côtes en Rouvrois-sur-Meuse.

De triomfboog is versierd met engelen die qua esthetiek sterk aanleunen bij de art deco: vlakke kleurtinten, stilering van de lichamen en de plooienval, geometrisering van de vormen. De lang uitgerekte wolken getuigen hiervan. Is dit het werk van Dante Donzelli, die er een stijl op nahield die veel zuiverder was dan die van zijn vader? De compositie bevat engelen op drie niveaus. Bovenaan zitten er twee op hun knieën, met de handen samengevouwen: zij aanbidden een kelk met erboven een hostie. Eronder schudden er twee een wierookvat, terwijl aan de voet van de boog drie engelen zingen en nog eens drie muziek maken.

Opmerkelijk is de preekstoel die wordt ondersteund door een gebeeldhouwde engel en die versierd is met een Tetramorf. Op de zijpanelen heeft Duilio Donzelli verschillende technieken gebruikt: de symbolen van de Evangelisten zijn uitgehouwen in verzonken reliëf en dan geschilderd, de nimbus wordt afgegrensd met stukjes verguld inlegwerk. Dit is de enige preekstoel van de hand van Donzelli in het hele Maasgebied.

* Inscriptie ‘EGO SUM VIA VERITAS ET VITA’ (Johannes 14, 6).

Genadestoel: bijzondere voostelling van de Drievuldigheid waarbij de Vader het kruis van zijn Zoon vasthoudt, terwijl de duif van de Heilige Geest tussen deze twee personages zweeft.

Liefdadigheid van de heilige Martinus of Sint-Maarten: gebeurtenis die zich zou hebben voorgedaan in de winter van 337. Terwijl hij garnizoen houdt in Amiens, ziet Martinus een bedelaar zonder kleren die staat te beven van de kou. Martinus scheurt zijn jas in twee helften en geeft een ervan aan de arme sukkelaar (hij kan niet meer geven dan de helft, want de andere helft is eigendom van het Romeinse leger). De volgende nacht verschijnt Christus in de droom van Martinus: hij is gehuld in de halve jas en hij bedankt hem voor zijn daad van liefdadigheid.

Nimbus: lichtcirkel, lichtschijf rondom het hoofd van heilige figuren, van vergoddelijkte helden, van God of van heiligen.

Tetramorf: afbeelding van de vier Evangelisten in hun allegorische vorm (de mens voor Matteüs, de arend voor Johannes, de stier voor Lucas en de leeuw voor Marcus), geïnspireerd op het visioen van Ezechiël (Ezechiël 1, 1-14) en op de beschrijving van de vier levende wezens van de Openbaring.

Wierookvat: een soort parfumfles die aan een ketting hangt en waarin wierook wordt verbrand. Het wierookvat wordt tijdens de ceremonies heen en weer gezwaaid, als symbool voor de gebeden van de gelovigen die opstijgen naar God.